Thứ Năm, 22 tháng 8, 2013

Chuyện ly hay hay kỳ về chiếc cầu “vênh”.

Dù rằng vậy, đây vẫn chưa phải là bài học lớn nhất của việc “vừa học vừa làm” tại cầu Phú Lương

Chuyện ly kỳ về chiếc cầu “vênh”

Nói là quá xa lạ thì cũng không hẳn, bởi trước đó, các cầu An Dương, Niệm, Bia… đã làm theo công nghệ của Liên Xô cũ.

Tuy nhiên, đây chỉ là manh nha của công nghệ đúc hẫng, khẩu độ rất thấp, không ăn nhập với đề nghị phát triển của giang sơn lúc bấy giờ.

Đó là những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, khi Cienco 1 được Bộ GTVT trực tiếp giao hấp thu công nghệ và 2 bộ xe đúc của hãng VSL Thụy Sỹ để về làm cầu Phú Lương.

Cũng vì không có đơn giá nên làm xong không được tính sổ đủ cũng phải hài lòng.

Những đoàn rà soát, thăm hỏi, động viên của lãnh đạo các cấp hoặc các đoàn tham quan, học tập như cơm bữa. Thành công tại Phú Lương mở ra nhịp lịch sử để phát triển ngành cầu Việt Nam. "Vào thời khắc ấy, khi ngoại tệ còn khan hiếm, việc bỏ ra 4 triệu USD để nhập công nghệ và thi công một cây cầu không hề là chuyện giản đơn.

Thử mãi rồi cũng tạm quen, thế là đưa vào công trường làm. Do đây là công nghệ mới hoàn toàn chỉ có ở các nước phát triển nên khi ấy không phải ai cũng nhận thức hết giá trị và tầm quan trọng của nó”. Nhìn 2 bộ xe đúc khổng lồ, lên đến 90 tấn với hàng trăm bộ phận mà anh em thợ cầu phát hoảng.

Loay hoay mãi cũng không sử dụng được bơm áp lực cao. Nhiều người đến nay vẫn gọi vui là chiếc cầu “vênh” là thế. Hàng trăm cây cầu lớn nhỏ như: Quán Hàu, Sông Gianh, Nhật Lệ, Nguyễn Tri Phương, và sau này là Thanh Trì, Vĩnh Tuy, Rạch Miễu, Hàm Luông, Pá Uôn… đã được nhân bản thành công. Ngày 24/12/1996, sau ba năm rưỡi thi công, cầu Phú Lương được tổ chức khánh thành và đưa vào khai phá trong niềm hân hoan của người dân cả nước.

Thử nước không được, thợ cầu lại mang bơm áp lực cao ra… bơm bóng. Mọi chuyện ổn thỏa, chất lượng cầu theo đánh giá chẳng ảnh hưởng gì. Thuyết phục các cơ quan để được nhập đúc hẫng thăng bằng là một kỳ công. Bây chừ khi đã quá thạo với công nghệ đúc hẫng nên sai số gần như chơi có, cùng lắm chênh nhau vài mm. Cầu Phú Lương có chiều dài hơn 491m, được tạo bởi hai tuyến dầm thượng lưu và hạ lưu riêng biệt nằm song song nhau.

Anh em trên công trường cũng chỉ lo hội tụ thi công, hết ngày làm là thể dục thể thao, đàn hát, hoàn toàn không có áp lực gì về tiền bạc”- ông Lai kể. Giờ nếu tháng nào cũng cả chục đoàn tham quan, học tập, chỉ riêng việc lo phí tiếp đón, ăn ở đã chẳng còn lời lãi.

Do trước đây trộn bê tông mình toàn dùng đá to loại 2:4 hoặc 4:6 nên bơm tắc hết lần này đến lần khác. Bơm lên vùn vụt ở độ cao hàng chục mét. Cầu Phú Lương nối hai bờ sông Thái Bình  4 triệu USD mở ra dịp lịch sử  Ông Cấn Hồng Lai, khi đó còn là đội trưởng thi công cầu Phú Lương của Công ty Cầu 12 (nay là giám đốc điều hành Cienco 1) say sưa kể những câu chuyện tiếp thu công nghệ đúc hẫng thăng bằng hoàn toàn mới mẻ với thợ cầu Việt Nam.

Không lo lời lỗ…  Làm cầu Phú Lương ngày đó lúc nào cũng vui như hội. Nói thêm về lý do nhập cảng công nghệ đúc hẫng thăng bằng, ông Hà Đình Cẩn khi ấy là Giám đốc Công ty Cầu 12 san sẻ, chúng tôi nhận thấy công nghệ này có rất nhiều lợi thế vì nước ta sông, suối, kênh, rạch nhằng nhịt.

Từ cơ quan quản lý đến chủ đầu tư, nhà thầu toàn vừa làm vừa mầy mò. Ông Hà Đình Cẩn nhớ lại, không chỉ ứng dụng thành công công nghệ mới, thợ cầu Phú Lương còn khiến các chuyên gia Thụy Sĩ ngạc nhiên vì cả thảy các công đoạn đều được rút ngắn và vẫn đạt độ chuẩn xác cao.

Tuy nhiên, rốt cuộc cái mới, cái tiền tiến đã thắng thế và công nghệ đúc hẫng thăng bằng đã có thời cơ được vào Việt Nam mang lại hiệu quả to lớn không chỉ ở Phú Lương mà sau đó hàng trăm cây cầu khác, mở ra trang sử mới cho ngành cầu”- ông Cẩn cho biết.

Công nghệ này có thể thi công vượt những con sông có độ sâu hàng trăm mét, với khẩu độ rất lớn, tốc độ thi công nhanh, giá thành tiết kiệm. “Ngày đó, các nhà thầu giao thông không lo doanh thu, lợi nhuận như giờ. “Học phí” cho những lần “xôi hỏng bỏng không” ấy là không biết bao nhiêu mẻ bê tông đổ xuống sông xuống biển. Vì là công nghệ mới nên được cả nước quan tâm. Ngày đó, chênh đến hơn chục cm là một câu chuyện lớn.

Mặt cắt ngang 23m và khẩu độ thông thuyền tới 60m, hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu vận chuyển đang tăng nhanh trên tuyến huyết quản QL5. Hợp long vẫn… “vênh” hơn chục centimet  Ông Lai kể lại, trước khi làm cầu Phú Lương, công nghệ làm cầu tại Việt Nam rất thô sơ. Thế nhưng, lý thuyết chỉ là màu xám, thực tế lại là câu chuyện hoàn toàn khác. Thủ tướng Võ Văn Kiệt và nhiều lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước trực tiếp đến chúc mừng thành tựu to lớn của những người xây dựng cầu Phú Lương.

Mà ngày ấy, tiền rất có giá trị chứ không như bây giờ, 5 tỷ đồng là khôn cùng lớn, có khi làm được cả một cây cầu thông thường chứ chẳng chơi. Nào ai đã quen với máy trộn, trạm nghiền, bộ đúc hay bơm sức ép cao bao giờ đâu.

Bóng nổ cháy mặt”- ông Lai bật cười khi nhớ lại “cái thưở ban đầu” với công nghệ mới. Do chưa có kinh nghiệm đúc hẫng thăng bằng đối xứng và vận hành bộ đúc khi đúc dầm, đến khi hợp long, anh em mới té ngửa là độ võng hai đầu là chênh nhau tới hơn chục cm, không thể ghép hai bên lại với nhau.

Và thực tế, cho đến tận hiện nay sau gần 20 năm vỡ hoang, chất lượng cầu Phú Lương vẫn rất ổn. “Nghĩ nát nước, anh em lôi ra thử bơm nước. Ông Lai cho biết, sản phẩm mới, công nghệ mới nhiều khi không thể cân đong đo đếm được. Cũng do lần đầu tiên áp dụng công nghệ mới nên các cơ chế, chính sách, đơn giá, định mức gần như chẳng có gì. Đến giờ cầu Phú Lương vẫn chưa được tính sổ hết, khi quyết toán nhà thầu bị giữ lại gần 5 tỷ đồng.

Từ sau Phú Lương, đúc hẫng thăng bằng đã trở nên công nghệ chủ lực, vừa nhanh, vừa rẻ trong xây dựng cầu. “Không ít ý kiến phản đối, lãnh đạo Bộ GTVT và các cơ quan chức năng cũng phải nâng lên đặt xuống nhiều lần. Xót xa quá, rồi anh em cũng tìm ra quy luật là phải dùng loại đá nhỏ lại cỡ 1:2 để trộn mới ổn.

Ông Lai kể, bao nhiêu đoàn soát, kiểm định, không ít nhà khoa học hàng đầu được tiếp viện cho cầu Phú Lương.

Việc chuyển giao, nhập máy móc và xây dựng cầu cần đến khoảng 4 triệu USD. Nước tóe tung khắp nơi và chẳng tuân theo sự kiểm soát. Tuy nhiên, những năm đầu đổi mới, các doanh nghiệp giao thông chưa phải bận tâm quá nhiều đến việc làm và lợi nhuận. Ông Hà Đình Cẩn - Nguyên Giám đốc Công ty Cầu 12  "Việc thành, bại của quá trình chuyển giao, hấp thu và thi công công nghệ đúc hẫng tại Phú Lương có ý nghĩa quyết định đến ngày mai của ngành cầu đường Việt Nam”.

Rút cục giải pháp được đưa ra là phải dùng hệ kẹp và thanh ba để siết lại. Đến việc đổ bê tông cũng toàn bằng tay hoặc guồng. Khổ cầu được thiết kế cho 4 làn xe cơ giới và 2 làn xe thô sơ. Tuy nhiên, khó khăn nhất là kinh phí xây dựng. Ông Cấn Hồng Lai - giám đốc điều hành Cienco1   Đức Thắng – Tiến Mạnh.

Dù phải tiếp đón nhiều nhưng cả chủ đầu tư và nhà thầu vẫn luôn hồ hởi, vui vẻ chứ hoàn toàn không khiên cưỡng.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét