Mẹ và con ngày hôm nay gái.

Sợ hãi nhưng chừng như trái tim mẫn cảm của người mẹ đã nhận ra. Áp tai xuống giường. Không biết đã bao lăm lần con gái hứa sẽ không giẫm vào bước chân của mẹ. Tình ái cũng không đủ lớn để ràng buộc một người đàn ông đã có vợ con. Đoàn nghệ sĩ và thanh niên thị xã giao lưu rất nhanh rồi bắt tay vào công việc. Tiền ăn mẹ ạ. Chắc hẳn mẹ vẫn ngồi cửa đợi.

Từ đấy. Nó tắm đẫm trong con cái ước mơ được bước đến những thế giới lạ xa mà hết sức đẹp đẽ. Con cứ ở nhà mà lang bang thế này mẹ lo lắm. Nhưng con đã biết học cách bằng lòng từ mẹ. Hôm đầu đến. Lúc ấy cái khát khao được yêu. Con gái không còn buồn nhiều như những ngày xưa nữa. Mẹ quen cha từ những lần sang sông ấy.

Đừng hỏi mẹ cha con đang ở đâu? Điều ấy chính mẹ cũng không biết. Con gái không biết nên thương hay giận mẹ. Về những chân mây xa tít tắp. Cho đến năm con gái mười tám tuổi. Đêm ấy. Nhưng bụng vẫn lo cho con gái. Con gái phật lòng. Tiền chở đò thuê của mẹ không đủ trả tiền thuê nhà chứ đừng nói tiền học. Lo sợ rất lạ đang đoạt lấy con. Lần nào chở đò xong. Nó như một khu vườn cổ tích nhiều hoa lá.

Đoàn của những người nghệ sĩ nghiệp dư không dừng lại ở bất cứ nơi đâu quá năm ngày. Mà cứ tình hình này thì mẹ nghĩ con nên đi ôn rồi năm sau thi lại. Nhà Văn hóa thanh niên của thị xã có tổ chức các chương trình văn nghệ cho thanh thiếu niên đoàn tụ các xóm giao lưu. Thiên nhiên con thấy mình có lỗi hết sức. Anh bảo: - Em có muốn nghe những câu chuyện của anh không? Câu chuyện về vùng quê anh.

Mưa giăng. Chưa khi nào con gái lại thương mẹ nhiều đến thế. Con gái đi giao lưu văn nghệ là mẹ ở nhà cũng hết đứng ngóng lại ngồi trông. Khi con mang dòng máu của anh. Còn kẻ lạc lối như mẹ thì chỉ mang cái đau xót một đời. Cố giấu nhịp tim đang đập mạnh.

Tím đến ngắt trời. Giao thông. Đêm ấy đoàn nghệ sĩ lặng đúng ra đi. Mẹ thấy không. Tiếng vạc ăn đêm. Hình như mẹ chờ ai… Anh theo đoàn nghệ sĩ nghiệp dư đến thị xã trình diễn. Con người ta đi hết cả đời mà có khi vẫn còn lầm lạc.

Con gái đi mãi vẫn không thấy một thế giới mà con gái vẫn từng mơ màng. Lần sau con gái không bao giờ dám ngỏ lời như thế nữa. Sông Hồng chảy lặng thầm một dải… Bạn bè hỏi: - Sao nhà chỉ có hai mẹ con? Con gái cười: - Ba tao đi vắng. Nếu con muốn biết về một người thứ ba thiếu vắng trong gia đình mình lâu nay thì hãy đọc tiếp những gì mẹ viết”.

Con gái hát hay nên được bầu làm đội trưởng đội văn nghệ xóm Đò. Được sống một cuộc sống khác cứ cháy bùng trong con.

Hoặc rảnh rỗi thì cũng lên thư viện của thị xã mà đọc sách báo. Khi ấy mẹ đôi mươi. Lần nào trở về bờ. Từng ấy năm bươn trải trên những chuyến đò. Tiếng sông vỗ vào tiếng thở dài của mẹ cứ ám ảnh và xoáy sâu vào tâm tưởng con gái. Mẹ đem lòng yêu cha con từ cái ánh nhìn sâu tun hút đầy ma lực. Mẹ chỉ mong con gái đừng bao giờ bước theo dấu chân lầm lỗi của mẹ.

Đoàn sắp đồ để đi. Lạ nước lạ cái nên cả đoàn nhờ chi đoàn thanh niên tìm giúp chỗ dựng rạp. Đêm ấy con gái không về. Anh vừa trổ tài thổi nấu vừa bày trò trêu cho mọi người vui. Con lớn rồi mà… Mẹ quay mặt vào mênh mông gió.

Tiếng cựa mình của dòng sông hiền hòa. Sinh nhật con. Lúc con gái đặt lưng xuống giường. Để rồi mười tám. Sự thật về sự ra đời của con trên bến sông này. Hãn hữu mấy đứa lại tụ họp nhau tại quầy hàng vừa bán hàng vừa tập văn nghệ. Đò vắng người sang. Rồi con sẽ được làm mẹ. Đêm ấy sau khi đã hoàn tất mọi công tác chuẩn bị. Con không còn đủ dũng mãnh để rong ruổi theo anh những cuộc hành trình bất tận.

Mắt mẹ cũng ầng ậc nước. Con gái ơi! Mẹ là đứa con hư không biết nghe lời người lớn. Thở dài: - Biết thế nào là khôn lớn. Anh bảo: - Không ngờ con gái làng Đò lại xinh và dịu dàng đến thế. Sạp vải của con gái vẫn hẩm hiu vào những ngày mưa.

Có thể con lại ngồi viết cho đứa con thân thương của mình một bức thư như mẹ đã viết cho con. Con gái mười tám rồi. Cũng là lúc con nhận được một sự thực rằng người đàn ông này đã có gia đình. Hiếm gió thổi mùi phù sa nồng nồng. Mẹ nhắc khéo: - tuồng như con gái có chuyện gì vui thì phải. Ngày nắng thì đông người vào ra. Con gái xin mẹ đi từ chiều để kết hợp thanh niên mấy xóm lo bán vé.

Như những con cá bạc quẫy động một vùng sông rồi lại bơi đi. Nước mắt mẹ chảy dài. Con gái nghĩ thương mẹ nên mấy lần nỉ non: - Mẹ đừng lo cho con nhiều. - Con gái học xong Trung cấp Dược. Con vẫn còn nấn ná ở lại. Ánh mắt và cả cái tính khôi hài ấy. Mở một quán bán thuốc ngay bên bờ sông Hồng. Muốn quên một ai đó cũng không làm được. Nghe thấy cả những bồi hồi khó tả… Sau đêm diễn đầu tiên.

Trở về nhà mẹ nhìn cảnh mấy đứa cứ lúng liếng. Bà ngoại bảo: - Đừng yêu những người qua sông. Gió thổi bên tai ù ù. Mẹ đi đưa đò từ mờ sáng.

Mà con cũng đâu có lăng băng. Dè dặt trong con tan biến. Chắc hẳn con lại giải đáp: “Ông ngoại và cha con đi vắng”. Người phụ nữ nếu tìm thấy một bến đỗ bình yên thì sống cũng bõ một kiếp người.

Mẹ quay mặt vào tường thở dài. Nhưng khi thức dậy. Mẹ cứ nói con thế… Mẹ cười dàn hòa.

Một cảm giác hoang mang. Nên thanh niên sum hiệp cũng phải có trách nhiệm giúp sức với người ta. Âm ấm. Đẹp như những bông hoa muống biển. Ưng ý để sống tốt hơn. Đây có phải chính là sự thật mà con gái muốn biết từ lâu. Không đỗ đại học thì học cao đẳng hoặc trung cấp. Mười tám năm qua mẹ bỏ nhà trong xóm ra bến sông này trở dạ sinh con.

Đã có lần ngập ngừng con gái bảo: - Hay mẹ tục huyền đi. Con ra cái vẻ thở đều đều và chìm sâu vào giấc ngủ.

Mỗi người giữ một sự câm lặng cho mình. Giọt máu của người đàn ông ấy đang lớn dần trong con. Một mình con mà quản được cả hai sạp hàng. Xin lỗi con. Con gái bỏ đoàn lặn lội ngược về với bến đò và người đích mẫu hao gầy trong đợi mong. Đấy là bức thư trước nhất mẹ viết dành riêng cho con gái. Con gái thấy dáng mẹ ngồi như núi vọng phu mà thương. Con gái gập vội bức thư lại.

Con trải lòng mình vào thế giới mà con gái chưa bao giờ đến. Nếu còn có người yêu mẹ. Nhưng chung cục lại có một đứa trẻ nữa được sinh ra mà không biết bố nó là ai. Biển xanh biêng biếc đến khôn xiết. Hai mẹ con càng ít nói với nhau hơn.

Mẹ kể về người thứ ba. Như thể mẹ vẫn đang chờ một người nào đó… Truyện ngắn của Tạ Đức An. Vì đoàn hứa sẽ ủng hộ trại trẻ mồ côi trong thị xã một phần ba số tiền thu được. Mẹ nghe thì cũng thấu nhưng vẫn dặn: - Xong buổi biểu diễn phải về nhà ngay.

Mẹ không biết đấy. Con gái đã thấy trên bàn có một lọ hoa hồng đỏ và một bức thư. Hát hò là mẹ lại thở dài: - Sao mấy đứa không lo mà làm ăn. Anh đảm trách hậu cần cho đoàn đãi thanh niên dựng rạp một bữa cháo gà.

Những ngày mưa hai mẹ con lầm lũi một già một trẻ. Vẫn biết là những lời ong mật của cánh con trai mà sao con vẫn thấy ngọt lòng.

Mẹ vẫn ngồi cửa đợi con. Con gái nhìn sông Hồng chảy lặng một dòng mẹ thương thân mẹ chẳng khác gì thân cò. Phải chăng con gái đã yêu anh từ lúc ấy… Mẹ vẫn ngồi tựa cửa chờ con.

Cuộc sống đã trôi qua mờ nhạt rất lâu rồi. Chạy vào mấy quả đồi để đào hầm thông tin. Mắt vời vợi buồn. Nói dỗi: - Con đi học thì mẹ nuôi thế nào được. Hàng ngày cha có nhiệm vụ sang bên này sông. Còn cảm nhận được cả hơi thở. Nên tối thứ bảy nào. Chỉ muốn chạy ra bờ sông. Cái tuổi nông nổi và bồng bột của mẹ ngày xưa…”.

Bao giờ con gái về đến nhà rồi mà mẹ vẫn chưa hết lo. Có phải vì con khờ dại… Tối ấy khi trở về. Có tiếng ai đó gọi với từ trên bến xuống: - Cho tôi qua đò với. Cố giấu chút thẹn. Bất tận. Mỗi ngày mẹ vẫn chở cả đôi chục chuyến đò. Mẹ đứng trong buồng nhìn ra. Mẹ ngồi tĩnh lặng quay mặt vào sông. Thế là một dải cát trắng hiện ra. Con gái cứ như bị hút hồn bởi nụ cười.

Vẫn một dáng ngồi quay mặt vào sông. Nuôi nấng con gái bằng những nỗi đau giấu lặng. Rồi đêm chìm vào tĩnh lặng. Từ sự bồng bột và cái thú ngông cuồng của tuổi trẻ. Thân vạc. Diệu huyền làm cho mọi nỗi sợ hãi.

Cuộn đỏ dòng phù sa như một dải lụa màu uốn qua thị xã. “Con gái yêu của mẹ! Sinh nhật thứ mười tám của con mẹ mang đến cho con một món quà chua xót. Giải đáp mà nghe cay xè mũi.

Người ấy đã dời xa bến sông này đúng ngày này của mười tám năm về trước. Úp mặt vào gió sông để khóc. Tối thứ bảy. Để đến khi đứa con nhỏ biết hỏi “Sao nhà mình chỉ có ba người?”. Đôi lúc muốn hận thù một ai đó nhưng không làm được. “Cha con là lính thông báo đóng quân ở bên kia sông Hồng.

Mẹ chờ cửa đấy. Con đã ra đời trong bao nỗi ác nghiệp của đời vì không có bóng dáng người cha. Sau này lại lấy mỗi chợ bên sông để mở thêm cửa hàng bán vải. Cho đến khi hai ánh mắt gặp nhau thì con gái tuồng như đã quên cả lời mẹ dặn. Con gái đóng sạp vải rồi hấp tấp lên nhà văn hóa. Hãn hữu con vạc đi ăn đêm lại cất tiếng kêu thảng thốt.

Đêm diễn thứ hai. Sau những cuộc hẹn hò nhanh chóng trên chiếc đò lợp lá. Tiếng gọi đò đã cất lên mấy lần mà mẹ vẫn lặng yên. * * * Mẹ vẫn mê mải với những chuyến đò. Hai mươi năm sau. Anh nắm tay con gái thật chặt: - Đi theo anh nhé! Lời mời mọc đến một thế giới bóng gió. Phải thoát khỏi bến sông với những chuyến đò và sạp hàng không tìm thấy nổi một niềm vui nhỏ bé. Có những điều ta cần phải biết đến tận cùng nhưng cũng có điều ta quên nó thì sẽ tốt hơn.